Strategia
Projekt Strategii Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego
Strategia Funduszu to dokument kierunkowy, który wyznacza ramy działań wspierających transformację gospodarczą województwa śląskiego. Powstała na podstawie diagnozy społeczno-gospodarczej regionu, ekspertyz oraz szerokich konsultacji z interesariuszami: przedstawicielami samorządów, nauki i biznesu.
Dokument określa kluczowe obszary wsparcia, typy projektów możliwych do realizacji, grupy potencjalnych beneficjentów oraz instrumenty i źródła finansowania. Przygotowano go zgodnie z art. 3 ustawy o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego S.A. i w oparciu o nowoczesne podejścia do planowania transformacji, m.in. koncepcję powiązanej i niepowiązanej różnorodności, strategii cyklu życia sektorów czy analizę luk rynkowych.
Po co jest Strategia?
Strategia Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego to dokument kierunkowy, który wyznacza cele, priorytety i kierunki działania Funduszu. Jej głównym zadaniem jest ukierunkowanie wsparcia tak, by skutecznie odpowiadać na wyzwania wynikające z transformacji regionu.
Strategia wskazuje, jak przeciwdziałać negatywnym skutkom wygaszania przemysłów tradycyjnych – zwłaszcza górnictwa – oraz jak wykorzystywać istniejący potencjał gospodarczy i zasoby regionu do budowania nowej, konkurencyjnej gospodarki.
Dokument ten:
- zawiera analizę i diagnozę obecnej sytuacji rynkowej województwa;
- określa obszary wymagające wsparcia finansowego;
- definiuje wskaźniki realizacji celów dla Funduszu;
- wskazuje możliwe źródła finansowania, oraz
- opisuje sposoby monitorowania i oceny wykonywania Strategii FTWŚ.
Przygotowanie strategii jest wymogiem ustawowym i warunkiem prowadzenia przez Fundusz skutecznej, planowej i odpowiedzialnej interwencji publicznej w procesie transformacji gospodarczej województwa śląskiego.
Sektory gospodarki:
Automatyka / Robotyka
Elektromobilność
Sztuczna inteligencja
Medycyna i Biotechnologia
Odnawialne Źródła Energii
Technologie Dronowe
Przemysł 4.0 i 5.0
Przemysł Zbrojeniowy
Projektowane kluczowe obszary wsparcia
Dywersyfikacja przedsiębiorstw sektora tradycyjnego w szczególności branży górniczej, okołogórniczej wraz z zapleczem
Obszar ten koncentruje się na dywersyfikacji sektora tradycyjnego, w szczególności górnictwa i branży okołogórniczej wraz z tzw. zapleczem, a także na wsparciu wdrożeń – pilotaży dla sektora tradycyjnego celem dywersyfikacji, zmiany profilu działalności. Kluczowym celem jest wspieranie przejścia tych podmiotów od gospodarki opartej na węglu w kierunku bardziej zróżnicowanych i nowoczesnych form działalności, pozwalających lepiej odnaleźć się na konkurencyjnym rynku oraz ograniczyć skutki transformacji gospodarczej.
Diagnoza wskazuje na trudności z dostosowaniem się przedsiębiorstw do zmieniających się warunków – wiele z nich nie posiada kapitału ani zasobów do samodzielnego przekształcenia działalności. Firmy zaplecza górnictwa i branż okołogórniczych zmagają się z utratą rynków zbytu, niską konkurencyjnością, brakiem dostępu do nowych technologii i trudnościami z utrzymaniem zatrudnienia. Wciąż widoczne są też negatywne skutki wcześniejszych restrukturyzacji z lat 90. Wyzwaniami wynikającymi z diagnozy są również niewielka współpraca międzynarodowa firm okołogórniczych i zaplecza górnictwa, a także brak działów zajmujących się transformacją w firmach okołogórniczych.
W ramach OW1 planowane jest wsparcie inwestycji, które umożliwią firmom przestawienie się na nowe profile działalności, poprzez:
- inwestycje w majątek trwały mające na celu zmianę dotychczasowego profilu gospodarczego
- projekty pilotażowe – wdrożenia weryfikujące nowe niskoemisyjne technologie
- inwestycje w OZE lub niskoemisyjne źródła energii, magazyny energii
- inwestycje w rozwiązania gospodarki obiegu zamkniętego
- wsparcie wejścia na nowe rynki
Rozwój nowych branż gospodarki w regionie
Obszar wsparcia OW2 skupia się na wsparciu przeprofilowania – unowocześnienia gospodarki regionu, rozwoju nowych branż przemysłu i usług – nowych modeli biznesowych oraz działań na rzecz przyciągania inwestorów.
Problemy wskazane w diagnozie dotyczą m.in. niskiego poziomu przedsiębiorczości w regionach przemysłowych, ograniczonych inwestycji w małych gminach oraz braku nowych miejsc pracy dla osób odchodzących z sektora górniczego. Dodatkowym wyzwaniem jest słaba współpraca regionalnego biznesu z nauką oraz niewystarczające wsparcie dla młodych firm i skalowania start-upów.
Wsparcie w ramach OW2 obejmuje przede wszystkim:
- inwestycje związane z przyciąganiem lub rozwojem istniejących przedsiębiorstw działających w nowych branżach gospodarki,
- inwestycje w nowe firmy – start’upy oraz skalowanie istniejących start’upów.
Gospodarcze wykorzystanie terenów poprzemysłowych w szczególności pogórniczych na rzecz wyżej opisanych obszarów wsparcia
Obszar wsparcia OW3 obejmuje działania na rzecz ponownego wykorzystania obiektów i terenów poprzemysłowych, w tym pogórniczych; wykorzystania infrastruktury pokopalnianej, w tym wód do dostarczania ciepła, produkcji wodoru, magazynowania energii; wsparcia procesu przejmowanie terenów poprzemysłowych oraz skomunikowania terenów poprzemysłowych, w szczególności pokopalnianych – włączenie do lokalnego systemu dróg.
W diagnozie zwrócono uwagę na szereg barier ograniczających wykorzystanie infrastruktury poprzemysłowej: trudności własnościowe, brak planów zagospodarowania, słabe skomunikowanie z siecią dróg, ograniczona dostępność energii oraz niewystarczające środki na adaptację budynków czy obiektów technicznych. Dodatkowym wyzwaniem jest ograniczony potencjał małych gmin do samodzielnego przeprowadzenia złożonych procesów inwestycyjnych.
Wsparcie w ramach OW3 obejmuje przede wszystkim:
- inwestycje w infrastrukturę drogową komunikującą tereny poprzemysłowe, w szczególności pokopalniane z systemem dróg na rzecz realizacji działań objętych obszarem wsparcia (OW1) i (OW2),
- inwestycje w adaptacje budynków poprzemysłowych, w szczególności pokopalnianych do nowych funkcji gospodarczych wynikających z działań objętych obszarem wsparcia (OW1) i (OW2),
- inwestycje na rzecz wykorzystania infrastruktury poprzemysłowej, w szczególności pokopalnianej na cele gospodarcze wynikających z działań objętych obszarem wsparcia (OW1) i (OW2).
Wzmocnienie zdolności transformacji regionu
Obszar wsparcia OW4 koncentruje się na wsparciu dialogu nt. transformacji regionu, działań na rzecz oceny technologicznej i rozpoznania rentowności inwestycji, współpracy z innymi funduszami oraz regionalnymi instytucjami otoczenia biznesu na rzecz finansowania projektów transformacji.
W ramach OW4 wspierane będą m.in.:
- wsparcie prac planistycznych na rzecz dywersyfikacji sektora tradycyjnego,
- działania informacyjno-promocyjne, doradcze, szkoleniowe oraz współpraca na rzecz koordynacji i monitorowania transformacji regionu wraz z kreowaniem dyskusji na temat przyszłości gospodarczej regionu
- konsultacje aktów prawnych, dokumentów strategicznych związanych z transformacją,